Doornik, het meest Vlaams middeleeuws stadje over de taalgrens

Doornik of Tournai is altijd een belangrijke stad geweest en dat merk je meteen als je op de Grote Markt staat. Het Belfort, de Lakenhalle en de kathedraal staan niet in verhouding tot de omvang van deze stad van 70.000 inwoners. Doornik is een van de oudste steden van België en dat is dan ook te zien bij blootgelegde opgravingswerken. Het is een stad aan de Schelde, dus strategisch vrij belangrijk en kreeg daarom ook een middeleeuwse stadsomwalling.
Op onze stadswandeling komen we langs restanten uit die periode. Doornik telt heel wat musea waaronder een paar belangrijke, zoals het Museum voor Schone Kunsten. Onderwerpen genoeg dus om een weekeindje door te brengen in Doornik.

Een zeer goede inleiding vooraleer je het stadsbezoek aanvat is het bekijken van de film “Gang van de Tijd” over de geschiedenis van de stad. Je deze aanschouwen in de Dienst voor Toerisme, place Emile Janson 1 net achter de kathedraal.

Zeker niet te missen zijn een bezoek aan:

O.L. Vrouwkathedraal en schatkamer
De Onze-Lieve-Vrouwekathedraal is het enige kerkgebouw in België dat van bij de aanvang van de bouw (1140) ook bedoeld was om als kathedraal te dienen. Alle andere kerkgebouwen werden nádat ze er al stonden pas ingewijd als kathedraal. Het woord kathedraal is afgeleid van ‘katheder’ (cathedra in het Latijn), in de Rooms-katholieke kerk een benaming voor een bisschopsstoel- of zetel die in het koorgedeelte stond.
Je herkent duidelijk twee bouwstijlen. Het koor is gotisch, alle andere delen (kerkschip en transept) zijn romaans.
De kathedraal uit de 12de eeuw telt vijf torens waarvan slechts één met klokken is uitgerust. Vandaar dat ze in het Frans zeggen 'Cinq tours quatre sans cloches', na elkaar uitgesproken klinkt het alsof er 400 klokken in de torens hangen. De hoogste toren is 83 m hoog.
De schatkamer (betalend) heeft heel wat waardevolle religieuze kunstschatten zoals reliekschrijnen uit de 12de en13de eeuw, tal van voorwerpen in goudsmeedwerk, gewaden, manuscripten en schilderijen.
Sedert 2000 prijkt de kathedraal op de Unesco Werelderfgoedlijst.

Grote Markt
Op de Grote Markt staat recht voor je de Lakenhalle, links van je het belfort en centraler op het marktplein een standbeeld. Rechts zie je de kerk St Quentin.
Zie je de vaandels hangen aan de gevels? Zij verwijzen naar de gilden. Sinds 1985 hangen er 36 aan de huizen op de Grote Markt.
Bannières des corporations
Ambachtslieden besloten tijdens de middeleeuwen zich te groeperen om sterker naar buiten te kunnen komen. De geboorte van de gilden was een feit. Er werden regels opgesteld waaraan ieder lid zich diende te houden, afspraken gemaakt op het gebied van loon, het gebruik van maten en gewichten, sancties bij het niet naleven enz. Achterliggende gedachte was natuurlijk om ook politiek enige weerklank te vinden als sociale organisatie. Elk van de gilden, er waren er 36 in Doornik, kozen een meester en een gezel als vertegenwoordiger. Bovendien werd een patroonheilige aan de gilden gekoppeld. Zo is er een patroonheilige van de goudsmeden, de slagers, bakkers, timmerlieden, schippers, tapijtwevers, schoenmakers leerlooiers, … En elke gilde had ook zijn banier (vlag) met daarop een beeltenis, voorwerp of symbool van de ambacht en de naam van de gilde. Vele straten zijn ook vernoemd naar de ambachtslui. De gilden verdwenen vanaf eind 18de eeuw tijdens de Franse Revolutie.

Het Belfort
Het belfort, het oudste van België, dat je nu ziet dateert uit de 14de eeuw en is prachtig gerestaureerd. Sinds 1999 is het erkend als Unesco Werelderfgoed. Zijn herkomst gaat echter terug tot die glorierijke 12de eeuw. Toen Doornik in 1940 een regen van brandbommen moest doorstaan, was het belfort één van de weinige gebouwen die overeind bleef. Er is een beiaard in deze toren ondergebracht met 55 klokken. Van Pasen tot eind september worden er concerten gegeven. Je kunt tot bij de beiaardier klimmen. Als je de 257 trappen bestijgt, dan kom je uit op het bovenste terras waar je kunt genieten van een mooi uitzicht over de stad, vooral over de kathedraal. In de kleine ruimtes kan je iets meer vernemen over de geschiedenis van het Belfort.

Folklore Museum (Le Musée de Folklore – Maison Tournaisienne)
Het loont zeker de moeite om dit museum te bezoeken hoewel het niet tot de toppers van de stad behoort. Je moet daarvoor aan het Belfort even afwijken van de route, toegang via de Rue Saint-Martin. Het leven zoals het was tussen 1800 en 1950 wordt er in 23 zalen in detail getoond. Alle levensfasen komen aan bod. Je vindt er nagebouwde werkplaatsen van oude ambachten maar ook Doorniks porselein. Er wordt ingegaan op de feesten, carnaval, de mode enz. Een maquette van Doornik onder Louis XIV kan je bezoeken op de hoogste verdieping.

Museum voor Schone Kunsten (Le Musée des Beaux-Arts)
Het Museum voor Schone Kunsten is gehuisvest in een mooi gebouw dat ontworpen is door Horta. Rond een rotonde vind je vijf zalen. Via het glazen dak is er veel natuurlijke lichtinval. Het museum bezit een belangrijke collectie kunstwerken (Vlaamse Primitieven en impressionisme). Namen als Manet, Monet en Van Gogh, maar ook Breugel, Rubens, Jordaens en Van der Weyden (in Wallonië gekend als De la Pasture).

Pont des Trous
Dit is een waterpoort over de Schelde die deel uitmaakte van de middeleeuwse tweede stadsomwalling. De hekkens werden neergelaten wat verhinderde dat men via het water van de Schelde de stad binnenkwam. Wat we nu zien is een heropgebouwde poort want in de loop van haar bestaan, van de 13de eeuw tot nu werd het meermaals vernield, geheel of gedeeltelijk. De laatste keer was tijdens de Tweede Wereldoorlog, niet door de Duitsers maar door de Engelsen. Een paar jaar later werd het opnieuw gebouwd maar met een aanpassing (bijna 2.5 m hoger) zodat de grotere schepen van toen er konden doorvaren. Je kunt niet meer te voet via de brug naar de overzijde van de Schelde, wat eigenlijk wel jammer is.
Je loopt langs de kaaien waar altijd een bijzondere activiteit te noteren viel gezien de trafiek van de schepen. Die is vandaag geminderd maar toch kan je dagelijks een 50-tal schepen zien voorbijvaren. De bankjes nodigen uit om misschien even een korte rustpauze in te lassen.
Doornik heeft nog veel meer te bieden. Voor meer details ga naar www.visittournai.be

Waar logeren?
Wij raden U hotel Ancantara aan. Originele kamers en gelegen in het centrum van Doornik :
Rue des Bouchers St Jacques 2, 7500 Tournai. www.alcantara.be

Voor lunch of avondmaal raden we volgende adressen aan :
Restaurant bistronomique Saint Germain (www.saint-germain-restobar.com)
Of
Restaurant Un beau Monde, Quai Notre Dame 12, Tournai (www.umbeaumonde.be)
Beiden liggen in de buurt van de Scheldekaaien.

Transport :
Men kan Doornik gerust met de trein bereiken. Alle bezienswaardigheden bevinden zich op loopafstand van elkaar.